Noko av det viktigaste du som innbyggar kan gjere for å påverke samfunnet, er å stemme ved val. I Noreg har vi både stortings- og sametingsval og lokalval. 

Ved å stemme ved kommunevalet er du med på å påverke kva parti som får størst innverknad, og dermed også dei beste høva til å få gjennomslag for politikken sin den kommande kommunestyreperioden. Dei som er valde inn i kommunestyret og andre politiske råd og utval, representerer innbyggarane. Dette er den mest tradisjonelle forma for medverknad og inneber at dei folkevalde, basert på programmet til partiet, tek avgjerder på vegner av innbyggarane.

Les meir om val.

Ein viktig del av jobben til politikarane er å ha kontakt med innbyggarane. Viss du ønsker å komme i kontakt med ein politikar, kan du til dømes sende ein e-post.

Finn kontaktinformasjon til politikarane (klikk på "Medlemmer")

Sjå oversikt over politiske utval.

Gjennom å samle underskrifter har du som innbyggar i ein kommune eller eit fylke rett til å sette ei sak på den politiske dagsorden. 

Les meir om korleis fremme eit innbyggarforslag

Ved å vere medlem i eit politisk parti har du høve til å påverke politikken til partiet og kva personar som blir sett opp på listene til partiet til kommunevalet. Som medlem i eit parti kan ein også stille til val til dei politiske organa til kommunen. Som folkevalt er ein med på å bestemme gjennom behandling av saker i kommunestyret eller andre råd og utval som har myndigheit til å gjere vedtak.

Det er eit grunnleggjande demokratisk prinsipp at den som blir ramma av eit offentleg vedtak, skal ha høvet til å uttala seg før det blir gjort eit vedtak. Høyring er prosessen der kommunen, eller ein annan offentleg instans, ber om å få ein skriftleg uttale til ei konkret sak eller plan, før det blir gjort eit vedtak.

Ein viktig del av arbeidet med planar er å få innspel frå innbyggarane. Du kan komme med innspel i to rundar i planarbeidet:

• når planarbeidet startar (ved varsel om oppstart)
• når forslaget er utarbeidd (ved offentleg ettersyn)

Kven kan gje innspel? 

I ei lovpålagd høyring blir det opplyst om kven som er formelle høyringsinstansar og partar.

Når ei høyringa ikkje er lovpålagd er det i utgangspunktet ope for alle å gi innspel. Partar som er spesielt ramma partar kan bli oppmoda til å delta.

Korleis gje innspel? 

Alle innspel blir sendt inn digitalt. Det er er enklast både for deg og for oss. Inne i kvar høyringssak ligg det ei lenke til eit skjema. Klikk på denne, skriv inn kva du meiner og trykk Send. Sidan du er innlogga veit vi alt vi treng om deg, og sender innspelet ditt til rett person.

Kva skjer etter at høyringa er ferdig?

Når høyringfristen er gått ut vurderer kommunedirektøren alle innspela som er komne inn. Når saka blir lagt fram for politisk behandling alle innspill ligge ved saksdokumenta. innspela er vurdert og om nokon av innspela har ført til endring av saka som har vore lagt fram.

Her kan du sjå kva saker som er på høyring akkurat no

Det finst ei rekke ulike frivillige organisasjonar innan mellom anna idrett, livssyn, musikk og kultur. Organisasjonane held på med aktivitetar medlemmene er interesserte i, og kan vere ei sterk stemme når dei representerer mange medlemmer. 

Nokre organisasjonar er samla i eigne råd som varetek eit spesielt tema. I Haram kommune har vi no dei lovpålagde råda for eldre, menneske med nedsett funksjonsevne og ungdom, i tillegg til eit viltuval. 

Les meir om råd og utval i Ålesund kommune

Sjå oversikt over foreninger og lag i Ålesund

Når du får ei teneste, har du som regel rett til å vere med og forme ut korleis tenesta skal vere. Korleis tenestene jobbar med dette varierer, så be om rettleiing frå den tenesta du er i kontakt med.

Samskaping er ein måte å jobbe på kvar kommune og innbyggjar er på likefot, men med ulike roller. God samskaping krev at ein bruker tid saman på å finne ut av kva som er problemet som skal løysast og korleis ein løyser det. Det kan også vere at innbyggarar, frivilligheit, næringsliv og kommune samarbeider om å drifte løysinga.